سازمان مجاهدین خلق ایران در سال۱۳۴۴ با هدف جایگزینی نظام شاهنشاهی با یک نظام دموکراتیک تأسیس شد. مؤسسان محمد حنیف‌نژاد و هم‌فکرانش سعید محسن و اصغر بدیع زادگان، از فارغ‌التحصیلان دانشگاه و از فعالان نهضت آزادی بودند.
حنیف‌نژاد و سعید محسن به‌دلیل عضویت و فعالیت در نهضت آزادی، دستگیر و مدتی زندانی بودند.
آنها از سال۴۴ تا ۵۰ به تدوین ایدئولوژی، استراتژی و تربیت کادر پرداختند.
بنیانگذاران سازمان با مطالعه و برداشت صحیح از اسلام به این باور رسیدند که اسلام می‌تواند دموکراسی در ایران را محقق کند، بنابراین اسلام انقلابی را به‌عنوان ایدئولوژی سازمان انتخاب کردند.
برداشت آنها از اسلام با برداشت آخوندها به‌کلی متفاوت بود.
ایدئولوژی سازمان مجاهدین مبتنی بر یک اسلام دموکراتیک و ترقی‌خواه است.
آنها سایر ایدئولوژی‌ها را نیز مطالعه کردند چرا که در آن دوران، ایدئولوژی مارکسیسم در اوج بود و برای هر جوان مبارز جذاب بود.
بنیانگذاران به این نتیجه رسیدند که در سال۱۳۴۲ مبارزات مسالمت‌آمیز سیاسی در ایران به بن‌بست رسیده و راهی جز مبارزه قهرآمیز باقی نمانده است.
آنها آموزش‌های ایدئولوژیک را در نتایج زیر مدون کردند:
۱- مرز بین حق و باطل در عرصه اقتصادی اجتماعی بین معتقدان به خدا و دیگران نیست، بلکه این مرز از میان استثمارکننده و استثمارشونده عبور می‌کند. به عبارتی ظالم یا مظلوم بودن معیار درست تشخیص حق از باطل است.
۲- در شرایطی که جواب هر کار قانونی و مسالمت‌آمیز گلوله و زندان و شکنجه است، تنها راه مقابله با ظلم، مبارزه قهرآمیز است.
۳-مبارزه نیمه‌وقت جوابگو نیست. مبارزه نیاز به اعضای حرفه‌یی، سازمان و تشکیلات دارد.
بنیانگذاران بر اساس همین جمع‌بندی‌ها تا سال۱۳۵۰ سازمان را گسترش داده و پیش رفتند.
