در سال ۵۱ بنیانگذاران سازمان به‌شهادت رسیدند و اعضای کادر مرکزی سازمان تماماً در زندان بودند.
رضا رضایی توانست از زندان فرار کند و رهبری سازمان در خارج از زندان را به‌دست گیرد.
رضا که تنها عضو مرکزیت سازمان در خارج از زندان بود، در سال ۵۲ در درگیری با ساواک به‌شهادت رسید.
پس از آن در خلأ حضور رهبری سازمان در خارج از زندان محمدتقی شهرام و بهرام آرام رهبری سازمان در خارج از زندان را به‌دست گرفتند.
این افراد صلاحیت ایدئولوژیک-تشکیلاتی برای مسئولیت رهبری تشکیلات را نداشتند.
آنها دست به کودتایی زدند که به ضربه اپورتونیستی معروف شد. آنها اعلام کردند که سازمان مجاهدین مارکسیست شده است.
اپورتونیست‌ها مجید شریف واقفی را که مخالف اقدامات آنها بود به‌قتل رساندند.
مرتضی صمدیه لباف را مجروح کردند که در نتیجهٔ آن توسط ساواک دستگیر و تیرباران شد.
اپورتونیست‌ها سازمان مجاهدین را متلاشی کردند که عملاً در خدمت شاه بود و زمینه را برای سربرآوردن ارتجاع خمینی فراهم کرد.
مسعود رجوی به مقابله با این جریان پرداخت و سازمان مجاهدین را از نو بنا کرد.
او در یک بیانیه ۱۲ماده‌ای آنها را جریان اپورتونیستی چپ‌نما توصیف کرد.
مسعود رجوی اعلام کرد اسلام در چپ مارکسیست قرار دارد، به این معنی که اسلام ضداستثمارتر و مترقی‌تر از مارکسیسم است.
دلایل این ضربه در محورهای جمع‌بندی سازمان آمده است:
- تکمیل نشدن کار ایدئولوژی سازمان
- ضربه شهریور ۵۰ و عمل‌زدگی پس از آن
- ترک تعلیمات ایدئولوژیک
بیانیه ۱۲ماده‌ای منجر به بازسازی و سرپا شدن سازمان مجاهدین پس از ضربه اپورتونیستی شد. این بیانیه یکی از اقدامات شگفت‌انگیز مسعود رجوی برای حفظ سازمان و ایدئولوژی اسلام انقلابی است.
